Günlük Çarklar Yazılar

“Katastrofik” kelimesi TDK’ya göre “felaketle sonuçlanan, yıkıcı ve çok büyük zarar verici” anlamına gelir. Ancak bu kelime yalnızca dilsel bir tanım değil, farklı kültürlerde farklı çağrışımlar yaratan güçlü bir kavramdır. Katastrofik Ne Demek TDK? Küresel ve Yerel Perspektiflerden Yıkımın Dili Farklı Açılardan Bakmayı Sevenler İçin Bir Başlangıç Bazı kelimeler vardır ki, yalnızca anlamlarıyla değil, taşıdıkları duygusal ve kültürel yüklerle de hayatımıza dokunur. “Katastrofik” tam olarak bu kelimelerden biri. Onu duyduğumuzda aklımıza doğal afetlerden ekonomik krizlere, kişisel çöküşlerden toplumsal travmalara kadar pek çok sahne gelir. Peki bu kelime aslında ne anlama gelir ve farklı toplumlarda nasıl algılanır? Gelin, dilin ve kültürün…

Şunu içtenlikle söyleyeyim: “Katalanca kaç kişi konuşuyor?” diye sorduğumuzda, yalnızca bir sayı kovalamıyoruz; hafızası güçlü bir dilin dününü, bugününü ve yarının kültürel etkisini konuşuyoruz. Barselona’da bir kafede duyduğunuz “Bon dia” ile Alghero’da rüzgâra karışan “Bona tarda” arasında, ortak bir ses var: yaşamak ve anlatmak isteyen bir dilin sesi. Kısa cevap: Küresel ölçekte Katalanca konuşabilenlerin sayısı yaklaşık 9–10 milyon, anlayabilenlerin sayısı ise 11 milyonun üzerinde kabul ediliyor. Bu aralık, farklı metodolojilerin (anlama/konuşma/ana dil/alışıldık kullanım) değişkenliğinden kaynaklanıyor. ([Vikipedi][1]) Kökler: Bir Akdeniz romanının dili Katalanca, Latinceden türeyen Batı Romen dilleri ailesinde yer alır; Andorra’nın resmî dili, İspanya’da (Katalonya, Balear Adaları, Valensiya—burada “Valensiyaca” adını…

Kasko Şart mı? Küresel ve Yerel Perspektiflerden Derinlemesine Bir Bakış “Bazı sorular vardır ki cevabı kişiye, kültüre ve yaşanılan coğrafyaya göre değişir. ‘Kasko şart mı?’ da tam olarak böyle bir sorudur. Kimi için vazgeçilmez bir güvenlik ağıdır, kimi için gereksiz bir masraf. Hadi gelin bu konuyu birlikte farklı açılardan ele alalım, siz de kendi deneyimlerinizi bizimle paylaşın.” Kasko Nedir ve Neden Tartışılır? Kasko sigortası, aracınızı kaza, çarpışma, çalınma, doğal afet, yangın gibi beklenmedik durumlara karşı koruma altına alan isteğe bağlı bir sigorta türüdür. “İsteğe bağlı” olması da işte bu tartışmanın merkezindedir. Bazı insanlar için araçlarının güvenliği adına olmazsa olmazdır, bazıları…

Teyze Kaçıncı Derece Hısım? Psikolojik Bir Mercekten Bakış Bir Psikoloğun Meraklı Girişi: İnsan Davranışlarını Anlama Arayışı İnsan davranışlarını çözümlemeye çalışan bir psikolog olarak her zaman merak ettiğim bir konu vardır: İlişkiler, bireylerin kimlik ve duygusal durumları üzerinde nasıl bir etki yaratır? Ailevi bağlar, toplumda kişilerin kimliklerini şekillendiren en güçlü etmenlerden biridir. Peki, bir aile bireyinin, örneğin teyzenin, birey üzerinde nasıl bir psikolojik etkisi olabilir? Hısım ilişkileri, genellikle biyolojik bir bağ ile sınırlı olmasına rağmen, duygusal ve bilişsel düzeyde farklı anlamlar taşır. Bu yazıda, “teyze” kavramını, psikolojik bir perspektiften ele alarak, insanın içsel dünyasında nasıl bir yer bulduğunu inceleyeceğiz. Teyze: Ailedeki…

TDK’nin Yazımı Doğru mu? Dil, Toplum ve Kimlik Üzerine Sosyolojik Bir Analiz Toplumsal yapıların ve bireylerin etkileşimini inceleyen bir araştırmacı olarak, dilin sadece bir iletişim aracı değil, aynı zamanda bir kimlik ve iktidar alanı olduğunu sıkça gözlemlerim. Gündelik yaşamda kullandığımız her kelime, farkında olmadan içinde bulunduğumuz kültürel yapının, normların ve rollerin bir yansımasıdır. “TDK’nin yazımı doğru mu?” sorusu da bu açıdan yalnızca dilbilgisel bir merak değildir; dilin toplumsal anlam dünyasıyla olan bağını sorgulamamızı sağlar. Dil, bir toplumun aynasıdır. Hangi sözcüklerin “doğru” ya da “yanlış” kabul edildiği, sadece gramer kurallarıyla değil, aynı zamanda o toplumun güç ilişkileri, toplumsal cinsiyet dinamikleri ve…

Süfliyet Nedir? Güç İlişkileri ve Toplumsal Düzen Üzerine Siyaset Bilimi Perspektifi Siyaset bilimci olarak, toplumsal yapıları, güç ilişkilerini ve bu ilişkilerin nasıl biçimlendiğini anlamak, günümüzün dinamik toplumsal yapılarındaki temel soruları sorgulamama neden oluyor. Her toplumsal sistemde güç, iktidar ilişkileri ve kurumlar arasında sürekli bir mücadele vardır. Peki, bu mücadele içinde “süfliyet” kavramı nasıl bir rol oynar? “Süfliyet” kelimesi, çoğunlukla toplumsal yapının alt sınıflarına ait olma, değersizleştirilme, aşağılama gibi anlamlarla ilişkilendirilse de, siyasal bir analizle ele alındığında, bu kavram çok daha derin anlamlar taşır. Bu yazıda, süfliyetin ne anlama geldiğini, iktidar, kurumlar, ideoloji ve vatandaşlık gibi temel kavramlar çerçevesinde inceleyecek ve…

Karbondioksit Nerelerde Bulunur? Farklı Bakış Açılarıyla Derinlemesine Bir İnceleme Hayatta en çok karşımıza çıkan şeylerden biri aslında en az düşündüğümüz şeydir: karbondioksit. Soluduğumuz havada, içtiğimiz gazlı içeceklerde, bitkilerin büyümesinde, hatta iklim krizinin temelinde… Peki bu görünmez gaz nerelerde bulunur ve neden bu kadar önemlidir? Bu yazıda yalnızca kimyasal gerçeklere değil, aynı zamanda bu konuya farklı gözlerle bakan insan yaklaşımlarına da odaklanacağız. Çünkü bazen bir gazı anlamak, sadece formülünü bilmekten değil, onun toplum ve doğa üzerindeki etkilerini farklı bakış açılarıyla değerlendirmekten geçer. Karbondioksit Nedir? Kısa Bir Bilimsel Tanım Karbondioksit (CO₂), bir karbon ve iki oksijen atomundan oluşan, renksiz ve kokusuz bir…

NaHCO3 Yaygın Adı Nedir? Tarihsel Bir Bakış Geçmişi Anlamaya Çalışan Bir Tarihçinin Samimi Girişi Bir tarihçi olarak geçmişi anlamak, sadece eski olayları ve kişileri bilmekle sınırlı değildir; aynı zamanda bu olayların, günümüzle nasıl kesiştiğini görmek, tarihin akışını bir bütün olarak değerlendirmekle ilgilidir. Bu yazıda, NaHCO3 olarak bilinen ve çoğumuzun mutfakta sıkça kullandığı maddeyi ele alacağız. “Sodyum bikarbonat” ya da halk arasında yaygın adıyla “kabartma tozu” olarak bilinen bu bileşik, aslında çok derin bir geçmişe sahiptir. Bu yazıda, NaHCO3’ün tarihsel süreçteki gelişimine, nasıl bir kimyasal dönüşüm geçirdiğine ve bugün hayatımızdaki önemine bakacağız. — NaHCO3: Kimyasal Yapısı ve Yaygın Adı NaHCO3, kimyasal…

Hilvan Nasıl Bir Yer? Ekonomik Bir Perspektiften Değerlendirme Kaynakların sınırlılığı ve seçimlerin sonuçları, her toplumda ekonomik kararların temelini oluşturur. Ekonomi, sadece teorik bir analiz değil, aynı zamanda yerel düzeyde, farklı coğrafyalarda da somut olarak gözlemlenen bir süreçtir. Peki, Hilvan gibi küçük bir yerleşim yeri, kaynaklarını nasıl yönetiyor ve bu yönetim, toplumsal refahı nasıl etkiliyor? Bu yazıda, Hilvan’ı bir ekonomi perspektifinden ele alacak, piyasa dinamiklerini, bireysel kararları ve toplumsal refahı nasıl şekillendirdiğini analiz edeceğiz. Hilvan: Coğrafi ve Ekonomik Yapı Hilvan, Şanlıurfa il sınırlarında yer alan ve köyden kasabaya dönüşen bir yerleşim yeridir. Küçük ama önemli bir bölge olan Hilvan, tarım ve…

Kara leylek Türkiye’de nerede yaşar? Geleceğin gökyüzüne bakan kuşu üzerine bir vizyon yazısı Şunu en başta söyleyeyim: Kara leylek meselesi sadece bir kuş gözlemcisinin ilgisini çekecek bir doğa sorusu değil. Bu, gelecekte insanlığın doğayla kurduğu ilişkinin, şehirleşmenin ve iklim değişikliğinin ne yöne evrileceğinin göstergelerinden biri. “Kara leylek Türkiye’de nerede yaşar?” sorusu aslında şu anlama geliyor: Onlara yer bırakabilecek miyiz? Gel, birlikte sadece bugüne değil, yarına da bakan bir mercekten bakalım. Kara leyleğin dünyası: Yalnız, utangaç ve özel alan isteyen bir göçmen Kara leylek (Ciconia nigra), beyaz akrabalarına kıyasla çok daha utangaç, yalnızlığı seven ve insanlardan uzak duran bir tür. Sazlıkların,…