Kategori: Makaleler

Oturma Eylemi Yasal mı? Tarihsel ve Toplumsal Perspektiften Sessiz Direnişin Hikayesi Bir Tarihçinin Gözünden: Sessizliğin Gücünü Anlamak Tarih, bazen en büyük dönüşümlerin sessizlikle başladığını gösterir. Bir tarihçi olarak geçmişe baktığımda, kitlelerin bazen bir sloganla değil, bir sessizlikle dünyayı değiştirdiğini görürüm. Oturma eylemi işte bu sessiz direniş biçimlerinden biridir. Bu yazıda, “Oturma eylemi yasal mı?” sorusuna yalnızca hukuki değil, tarihsel ve toplumsal bir perspektiften yanıt arayacağız. Çünkü bu soru, aynı zamanda “bir toplum, sessizliğe nasıl anlam yükler?” sorusudur. Oturma Eyleminin Tarihsel Kökeni Oturma eylemi, modern tarihin en barışçıl protesto biçimlerinden biri olarak 20. yüzyılın ortalarında yaygınlaşmıştır. 1950’lerin sonlarında ABD’deki “sit-in” hareketleri,…

Kuvvet mi Güç mü? Ekonominin Görünmeyen Mücadelesi Ekonomik düşünceye yıllarını vermiş bir ekonomist olarak, her sabah aynı soruyla karşılaşırım: Kaynaklarımız sınırlı, ama isteklerimiz sonsuz. Bu çelişki, bireylerin ve toplumların davranışlarını şekillendirir. Ekonomi, işte bu sınırlılıklar içinde alınan kararların bilimidir. Ancak son yıllarda fark ettiğim bir şey var: Artık mesele yalnızca “kaynaklara kim sahip?” sorusu değil, “o kaynakları kim yönlendirebiliyor?” sorusu. Yani kuvvet mi güç mü? meselesi, ekonominin kalbinde yer alıyor. Kuvvet: Kaynakların Niceliksel Hâkimiyeti Ekonomik anlamda kuvvet, üretim faktörlerinin (emek, sermaye, toprak, girişimcilik) miktarıyla ilgilidir. Bir ülkenin ne kadar petrolü, altını, iş gücü ya da teknolojik altyapısı varsa o kadar…

Kelimelerin Direnişi: İş Yerinde Grev Nasıl Yapılır? Edebiyatın büyülü dünyasında, kelimeler yalnızca anlatmanın değil, aynı zamanda direnmenin de aracıdır. Her romanın, her şiirin, her satırın ardında bir ses vardır; bu ses bazen bir sevgilinin fısıltısı, bazen de bir topluluğun haykırışıdır. Grev kavramı da işte tam burada, kelimelerin içindeki sessiz başkaldırıyla kesişir. Çünkü her grev, bir hikâyedir. Her grev, adalet arayan karakterlerin sahne aldığı bir romandır. Bir Roman Gibi Başlayan Direniş İş yerinde grev, sadece ekonomik bir eylem değildir; bu, insanın emeğini, onurunu ve kimliğini savunma biçimidir. Dostoyevski’nin karakterleri nasıl vicdanın karanlık dehlizlerinde adalet arıyorsa, işçi de grevle birlikte kendi varoluş…

Güğüm Nedir, Ne İşe Yarar? Edebiyatın Derin Kuyularında Bir Simgedir Güğüm Edebiyat, kelimelerin yalnızca bir anlam değil, bir duygu, bir çağrışım, bir zamanın yankısı olduğu yerdir. Bir kelime, bir eşyadan fazlasını taşır; bir dönemi, bir duyguyu, bir insanın iç dünyasını da beraberinde getirir. “Güğüm” kelimesi de işte böyle, gündelik hayatın basit bir nesnesi olmaktan çok, edebiyatın derin sularında yankılanan bir metafordur. Güğüm, hem bir taşıyıcıdır hem bir sırdaş; hem suyu barındırır hem de insanın içsel akışını temsil eder. Güğümün Gerçek Anlamı ve Simgesel Katmanları Güğüm, halk kültüründe su veya süt taşımak için kullanılan, genellikle bakır ya da pirinçten yapılmış bir…

Toplumsal Sofralar Üzerine Bir Düşünce: Gül Böreği Bir Gün Önceden Yapılır mı? Toplumun dokusunu anlamaya çalışan bir sosyolog için, en samimi araştırma alanı mutfaktır. Çünkü mutfak, hem bireysel emeğin hem de toplumsal rollerin en görünür sahnesidir. Orada sadece yemek yapılmaz; roller, değerler, ilişkiler, hatta kimlikler de pişer. “Gül böreği bir gün önceden yapılır mı?” sorusu ilk bakışta sadece pratik bir merak gibi görünür. Fakat bu sorunun arkasında, zaman yönetiminden toplumsal cinsiyet rollerine, dayanışmadan statü göstergelerine kadar uzanan derin bir sosyolojik ağ gizlidir. Gül Böreği: Kadın Emeğinin Sessiz Temsili Gül böreği, Türk mutfak kültüründe sadece bir lezzet değil, aynı zamanda kadın…

HF Kanuni Kamyonet Hangi Ülkenin? Tekerleğin Arkasında Saklı Sır! “Bir kamyonet düşünün… Ne Ferrari kadar havalı ne de traktör kadar mütevazı. Ama tam da aradaki tatlı noktada, ‘ben çalışkanım ama aynı zamanda tarzım var’ havasıyla yolları arşınlıyor. İşte karşınızda: HF Kanuni kamyonet! Peki bu dört tekerlekli emektar dostumuzun kökeni nereden geliyor? Çayınızı alın, kahvenizi yudumlayın, çünkü bu yazı hem bilgilendirici hem de yüzünüzü güldürecek!” Kamyonet Dünyasının Sessiz Kahramanı: HF Kanuni’ye Kısa Bir Bakış HF Kanuni kamyonet, ilk bakışta sıradan bir ticari araç gibi görünebilir. Ancak işin içine biraz tarih, biraz mühendislik ve bir tutam mizah kattığınızda karşınıza “her işe koşan,…

Borsa Kapanınca Satış Yapılır mı? Finansal Terimlerin Ötesinde Toplumsal Bir Hikâye Bazı sorular vardır ki, cevabı sadece teknik bilgilerle sınırlı değildir. “Borsa kapanınca satış yapılır mı?” sorusu da onlardan biri. Yatırım dünyasının soğuk rakamları arasında saklanan, toplumsal cinsiyet, çeşitlilik ve adalet gibi kavramlarla iç içe geçmiş bir yanıtı vardır bu sorunun. Çünkü finans, sadece ekonominin değil; insanların, kimliklerin ve eşitlik arayışlarının da aynasıdır. Finansın Soğuk Dünyasına Sıcak Bir Dokunuş Bir akşamüstü, bir finans kulübünün toplantısında söz alan Ayşe, gözlerinde derin bir ciddiyetle konuşmaya başladı: “Borsa kapanınca satış yapılır mı?” sorusunun cevabını elbette internette bulabilirsiniz. Ancak asıl mesele, bu sorunun arkasında…

Gramofon Hangi Plakları Çalar? Güç, İdeoloji ve Vatandaşlık Üzerine Bir Siyasal Analiz Bir siyaset bilimci olarak güç ilişkilerini incelediğimde fark ettiğim şey şudur: her sistem, tıpkı bir gramofon gibi yalnızca kendi seçtiği plakları çalar. Kimi zaman bu plak, otoritenin yüksek sesli marşıdır; kimi zaman da halkın bastırılmış melodisidir. “Gramofon hangi plakları çalar?” sorusu bu nedenle yalnızca bir müzik tercihine değil, iktidarın sesini, ideolojinin ritmini ve vatandaşlığın sınırlarını anlamaya dair bir politik metafora dönüşür. Güç Mekanizması Olarak Gramofon Devlet, tarih boyunca sesi denetleme gücü üzerinden iktidarını kurmuştur. Gramofon, burada yalnızca bir ses aracı değil, hegemonik bir mekanizmanın simgesi haline gelir. Hangi…

Gramer Nasıl Öğrenilir? – Ekonominin Dili Üzerinden Bir Analiz Bir ekonomist için her karar, sınırlı kaynaklar ve sonsuz ihtiyaçlar arasında yapılan bir tercihtir. Bu bakış açısı, yalnızca para, üretim ve tüketim ilişkilerini değil, aynı zamanda öğrenme süreçlerini de kapsar. Gramer öğrenmek de aslında bir yatırım kararıdır: zaman, emek ve dikkat gibi kaynaklar belirli bir amaç doğrultusunda tahsis edilir. Tıpkı bir ekonominin büyümesi için sermaye birikimi gerekiyorsa, dil öğreniminin gelişmesi için de bilgi birikimi gerekir. O halde soralım — gramer nasıl öğrenilir sorusunu yalnızca dilsel bir mesele olarak değil, aynı zamanda ekonomik bir süreç olarak ele alabilir miyiz? Kaynakların Sınırlılığı: Zaman,…

En Sağlıklı Yapışmaz Tava Hangisi? Siyaset Biliminin Mutfağında Gücün, İdeolojinin ve Vatandaşlığın Tadına Bakmak Bir siyaset bilimci olarak, toplumsal güç ilişkilerini incelerken bazen sıradan nesneler bile politik metaforlar haline gelir. Yapışmaz tava da bunlardan biridir. Basit bir mutfak aracı gibi görünse de aslında iktidar, direnç, uyum ve denge arasındaki o ince çizgiyi temsil eder. Peki, en sağlıklı yapışmaz tava hangisi? Bu soru, yüzeyde bir tüketim tercihi gibi dursa da derinlerde modern toplumun ideolojik yapısını, cinsiyet rollerini ve güç arayışını yansıtır. İktidarın Tavayla İmtihanı: Kim Kime Yapışıyor? Her iktidar biçimi, tıpkı bir tavada olduğu gibi “yapışma” ve “ayrılma” dengesine dayanır. Fazla…